Cholesterol verlagen

Cholesterol is een essentiële stof in het lichaam. Het wordt gebruikt voor het produceren van hormonen, cellen en gal en wordt aangemaakt in de lever. Ook krijgen we cholesterol binnen via onze voeding. Het is een essentieel onderdeel van celmembranen en is betrokken bij de productie van hormonen, vitamine D en galzuren die helpen bij de spijsvertering. Een hoog cholesterolgehalte in het bloed kan ervoor zorgen dat aders verkalken en er een risico ontstaat op hartaandoeningen en beroertes. Regelmatige lichaamsbeweging en een gezond dieet met voedingsmiddelen die weinig verzadigde vetten bevatten, kunnen helpen het cholesterolgehalte in het lichaam onder controle te houden. In sommige gevallen kan medicatie worden voorgeschreven om een hoog cholesterolgehalte te beheersen.

Hoe werkt cholesterol

Cholesterol wordt vervoerd door het lichaam door binding met eiwitten, genaamd lipoproteïnen. Wanneer cholesterol zich bindt aan LDL (Lage Dichtheid Lipoproteïne) of HDL (Hoge Dichtheid Lipoproteïne) spreken we respectievelijk van LDL-cholesterol of HDL-cholesterol.

LDL-cholesterol, ook wel het ‘slechte’ cholesterol genoemd, kan zich vastzetten aan de binnenkant van bloedvaten. Het LDL-cholesterol is bedoeld om beschadigde weefsels te herstellen, maar als de bloedvaten beschadigd zijn, blijft het cholesterol sneller plakken, waardoor de bloedvaten langzaam kunnen dichtslibben en dit kan leiden tot hart- en vaatziekten.

Aan de andere kant vervult HDL-cholesterol, ook wel het ‘goede’ cholesterol genoemd, de taak om cholesterol, zoals LDL-cholesterol, op te ruimen. HDL brengt het cholesterol terug naar de lever waar het wordt afgebroken. 

Een te hoog cholesterolgehalte kan het risico op hart- en vaatziekten vergroten, evenals een verstoorde verhouding tussen LDL- en HDL-cholesterol. Daarom is het belangrijk om een gezond cholesterolgehalte in het bloed te hebben. Een hogere concentratie HDL-cholesterol wordt geassocieerd met een kleinere kans op hart- en vaatziekten.

Adviezen bij een hoog cholesterol

De productie van cholesterol door de lever wordt beïnvloed door factoren zoals voeding en leefstijl. Roken en een gebrek aan beweging hebben een nadelige impact op het cholesterolgehalte, evenals overgewicht, diabetes en een trage schildklier. Ongeveer 1 op de 450 mensen heeft een erfelijke aanleg voor hoog cholesterol. Om je cholesterol te verlagen kun je dus het beste stoppen met roken, gezond eten, genoeg bewegen en zo nodig afvallen. Stop of matig het drinken van alcohol en probeer stress uit de weg te gaan.

Cholesterol verlagen door de juiste voeding

Je lichaam maakt zelf cholesterol aan en door de juiste voeding kan je ervoor zorgen dat het cholesterol wordt verlaagd. Door weinig vetten te eten kun je een omslag maken in de productie ervan. Zorg daarom voor het volgende:

• Kies meer plantaardige in plaats van dierlijke producten
• Eet veel groente en fruit
• Eet volkoren producten zoals volkoren brood, volkoren pasta en zilvervliesrijst
• Eet regelmatig peulvruchten
• Kies voor magere en halfvolle zuivelproducten
• Vervang verzadigd vet door onverzadigd vet

De vervanging van verzadigd vet door onverzadigd vet blijkt gunstig te zijn voor de gezondheid en kan samenhangen met een lager risico op chronische ziekten zoals hart- en vaatziekten, luchtwegaandoeningen, kanker en ziekten van het zenuwstelsel. Echter, meer onderzoek is nodig om de resultaten te bevestigen voor een aantal ziekten.
Verzadigd vet is vooral aanwezig in dierlijke producten en sommige plantaardige producten. Het is niet altijd gemakkelijk te zien, bijvoorbeeld in volvette kaas (48+), worst, vet vlees, volle melkproducten, koek, gebak, snacks en zoutjes.
Om verzadigd vet te vervangen, kun je bijvoorbeeld halvarine, zachte margarine of olijf- of zonnebloemolie gebruiken in plaats van roomboter of harde margarine. In plaats van gebak of koekjes kun je bijvoorbeeld een handje noten eten, en in plaats van vet vlees is het beter om vis te eten, met name vette vissoorten zoals haring, makreel, zalm en paling die de meeste onverzadigde vetten bevatten.

Je cholesterolgehalte kan gemeten worden door een (huis)arts via bloedonderzoek. Hierbij worden het totale cholesterolgehalte, LDL-cholesterol, HDL-cholesterol en bloedvetten bepaald. Bloedvetten zijn belangrijk voor de energievoorziening van het lichaam, maar te veel aan die vetten in het bloed is ongezond en kan zich, net als te veel LDL-cholesterol, aan de bloedvaten vastzetten.